ESPERIENTZIA GOGOR GOIZTIARRAK

HEZKUNTZA ETA TRAUMA: HAUR GARAPENAREN ERRONKAK 

           Haur garapena prozesu konplexu eta askotarikoa da, hainbat faktorek eragindakoa, eta horrek eragin sakona du haurren garapen fisiko eta emozionalean. Hezitzaile gisa, haur desegituratuen inguruan lan egitean, ezinbestekoa da kontuan hartzea familia, gizarte eta emozio faktoreek eragindako arazoak, haurren ongizatean eta ikaskuntza prozesuan dituzten ondorioak. Esperientzia traumatikoek, hala nola abusu fisikoek eta emozionalek, haurren garapenean eragin handia izan dezakete, eta horrek hezkuntza prozesuaren kudeaketan erronkak sortzen ditu. Rocíoren istorioa, abusuak eta familia kaotiko baten ondorioz, adibide esanguratsua da, eta horrek haur baten ikaskuntza eta garapenean dituen ondorioak aztertzeko aukera ematen du.

            Rocíok familia desegituratu batean hazi zen, eta etxeko egoera zailak, abusuak eta babes falta, bere garapen emozionala eta kognitiboa oztopatu zituzten. Etxean jasandako abusuek, fisikoki eta emozionalki, Rocíoren ikaskuntza prozesua zailtzen zuten. Haurrek, abusu edo trauma jasan dituztenek, zailtasunak izaten dituzte arreta jartzeko eta ikaskuntza prozesuan parte hartzeko, haien burmuinak eta emozioak etengabeko estres eta beldurraren menpe daudelako. Rocíok eskolan ez zuela ezer ulertzen eta etxeko zigorrek markatutako oroitzapenak besterik ez zituela gogoratzen dio. Horrek haurren memoria, emozioak eta ikaskuntza gaitasunak nabarmen eragiten ditu.

    Rocíoren kasuan, eskolak izan zen babes emozionalaren aterpe, baina baita deslotura eta isolamenduaren gunea ere. Rocíok beste haurrek "familia ideala" izatea sentitzen zuela dio, eta horrek azpimarratzen du familia desegituratutik datozen haur askok sentitzen dutela desberdin eta kanpoan, eta horrek eragina izan dezake haien autoestimuan eta sozializazioan. Ingurune desegituratutik datozen haurrek askotan isolatuta eta ez seguru sentitzen dira, eta horrek eragina izan dezake haien autoestimuan eta harreman sozialetan. Rocíok ere aipatzen du etxeko egoeragatik eskolak maiz aldatzea, eta hori gehiago zaildu zuen bere garapen emozionala eta soziala.

        Hezitzaileen papera funtsezkoa da. Rocíok gogoratzen du eskolan irakasle bat, bere ongizateaz kezkatzen zena eta laguntza eskaintzen ziona. Irakasle honek, etxean zerbait ez zela ondo susmatzen zuela, laguntza emozionala eta adiskidetasuna eskaintzen zion. Rocíok adierazi du irakasle horrek emandako arreta berezia arindu egiten zuela bere sufrimendua. Hala ere, Rocíok nabarmendu du irakasle askok ez dakitela nola jokatu halako egoerekin, eta horrek prestakuntza eta baliabide falta islatzen du. Horregatik, hezitzaileen prestakuntza eta baliabide egokiak ezinbestekoak dira haur traumatizatuen behar emozionalak eta kognitiboak betetzeko.

        Haur traumatizatuen kasuan, atxikimendu osasuntsua kontzeptua funtsezkoa da. Atxikimendu segurua eta afektiboa eskaintzen duen ingurune bat behar dute haurrek, haien garapen emozional eta soziala laguntzeko. Hezitzaileen laguntza emozionala eta afektiboa ezinbestekoa da, haurrak aurre egin behar dituzten zailtasunak gainditzeko eta modu osasuntsu batean garatzeko. Hala ere, Rocíok azpimarratzen du laguntza hori ez dela unibertsala izan behar, baizik eta haur bakoitzaren egoera kontuan hartuta egokitu behar dela. Hezitzaileen laguntza emozionala ezinbestekoa da, baina hori ez da beti nahikoa izaten, eta prestakuntza eta baliabideak beharrezkoak dira.

        Rocíoren esperientzian, eskolako irakasleek eta zentroko irakasleek emandako laguntza eta arreta garrantzitsuak izan ziren. Zentroko irakasleek ikasteko aukera gehiago eskaintzen zituzten eta laguntza ematen zuten, eta horrek Rocíori babestu eta ulertuta sentiarazten zion. Hori erakusten du ingurune hezigarri egonkor eta konprometitua izatearen garrantzia, haurrei laguntza emozionala eta akademikoa eskaintzen diena. Zentroko irakasleek ikasteko aukera gehiago eskaintzen zituzten eta laguntza ematen zuten, eta horrek Rocíori babestu eta ulertuta sentiarazten zion.

        Hezitzaileek ingurune babesle eta lagungarri bat sortzea ezinbestekoa da, batez ere familia desegituratutik datozen haurrei. Haur horiek espazio seguru bat behar dute emozioak adierazteko eta zailtasunak gainditzeko. Hezitzaileen prestakuntza ere garrantzitsua da, trauma-seinaleak identifikatzeko eta interbentzio egokia eskaintzeko. Hezkuntza arloan, prestakuntza eta baliabide falta oztopo nagusiak dira, eta haurrei behar duten laguntza eskaintzeko zailtasunak sortzen dituzte.

       Interbentzioari dagokionez, garrantzitsua da azpimarratzea haur bat babes gabeko egoeran dagoela bakarrik kontuan hartzen dela, gurasoek behar den zaintza eskaintzen ez dutela guztiz frogatuta dagoenean. Hala ere, interbentzio prozesuak proaktibo eta prebentiboagoa izan behar du, haurrei laguntza emanez egoera kritiko batera iritsi baino lehen. Hezitzaileek alarma-seinaleak identifikatzeko eta jokatzen jakin behar dute, haurrak garapeneko ondorio larriagoak sufritu ez ditzan.

        Azkenik, David Rosenfeldek (2020) dio haurrek eskolan jasotzen duten laguntza emozionala funtsezkoa dela haien garapen kognitibo eta sozialerako. Hezitzaileek ez dute soilik irakasteko eginkizuna, baizik eta haurren aldaketa emozional eta sozialak bultzatzeko. Ingurune seguru, afektibo eta egituratua sortzea beharrezkoa da haurren zailtasunak gainditzeko eta haien potentziala lortzeko, eta horretarako familien eta beste profesionalen lankidetza ezinbestekoa da.

         Laburbilduz, hezkuntzak haur bakoitzaren aurreko esperientziak kontuan hartu behar ditu, bereziki traumatikoak izan badira. Irakasleek laguntza emozional egokia eskaini behar dute, ingurune seguru bat sortuz, haurrei euren zailtasunak gainditzen laguntzeko. Hezitzaileen prestakuntza eta interbentzio goiztiarra funtsezkoak dira, haien garapen kognitibo, sozial eta emozionala sustatzeko. Beraz, uste dut hezkuntzak kontuan hartu behar dituela haur bakoitzaren aurreko esperientziak, batez ere trauma-situazioak bizi izan badituzte. Argi dago irakasleek laguntza emozional egokia eskaini behar dutela, ingurune seguru bat sortuz, eta hori haurrei euren zailtasunak gainditzen laguntzeko aukera emango die. Funtsezkoa da hezitzaileek beharrezko prestakuntza jasotzea beharrak identifikatzeko eta enpatiaz jokatzea, ikasleen garapen kognitibo, sozial eta emozionala sustatzeko.

Erreferentzia bibliografikoak:

EITB. (2018). Aldapeko [Audioa]. Radio Vitoria. https://www.eitb.eus/es/nahieran/radio/radio-vitoria/aldapeko-/detalle/5601760/

Rosenfeld, D. (2020). Traumas infantiles y su influencia en la edad adulta. Revista Controversias en Psicoanálisis de Niños y Adolescentes, (26), 111-136.